Những Điểm Cơ Bản về Máy Ảnh #2: Tốc Độ Cửa Trập

Khi chụp ảnh, bạn phải nắm rõ tốc độ cửa trập và hiệu ứng của nó đối với ảnh. Bạn có thể tạo ra dạng hiệu ứng gì với tốc độ cửa trập nhanh hơn hoặc chậm hơn? Chúng ta hãy tìm hiểu hiệu ứng của các tốc độ cửa trập khác nhau với sự hỗ trợ của các ví dụ sau đây. (Người trình bày: Tomoko Suzuki)

Tốc độ cửa trập giúp bạn "kiểm soát" chuyển động của đối tượng trong ảnh

Những điểm cần lưu ý

- Tốc độ cửa trập cao hơn sẽ đóng băng đối tượng đang chuyển động.
- Tốc độ cửa trập thấp hơn sẽ tạo ra hiệu ứng nhòe chuyển động từ chuyển động của đối tượng.
- Bạn có thể điều chỉnh lượng ánh sáng bằng cách mở/đóng cửa trập.
 

Tốc độ cửa trập (cũng được gọi là: thời gian phơi sáng) là thời gian khi cửa trập được mở và ánh sáng có thể đi vào cảm biến hình ảnh bên trong máy ảnh. Tốc độ cửa trập được cho biết là 1 giây, 1/2 giây, 1/4 giây... 1/125 giây đến 1/250 giây, v.v.

Tốc độ cửa trập cao hơn sẽ giảm lượng thời gian ánh sáng có thể đi vào, trong khi tốc độ cửa trập thấp hơn sẽ tăng lượng thời gian này. Do đó, tốc độ cửa trập càng thấp, lượng ánh sáng có thể đi vào máy ảnh càng lớn.

Tốc độ cửa trập không chỉ cho phép bạn điều chỉnh lượng ánh sáng, mà nó còn có thể làm thay đổi cách chuyển động của đối tượng được chụp lại như thế nào. Ở tốc độ cửa trập cao hơn, bạn có thể đóng băng hoàn toàn chuyển động của đối tượng. Ngược lại, khi bạn sử dụng tốc độ cửa trập chậm hơn, bạn có thể làm nhòe đối tượng theo hướng chuyển động, và do đó chụp lại chuyển động của đối tượng như dòng nước chảy. Nói cách khác, tốc độ cửa trập cho phép bạn kiểm soát cách khắc họa chuyển động của đối tượng nhiếp ảnh.

Sử dụng thiết lập tốc độ cửa trập để thay đổi cách chụp lại chuyển động của đối tượng nhiếp ảnh

EOS 5D Mark III/ EF24-105mm f/4L IS USM/ FL: 105mm/ Shutter-priority AE (f/14, 1/10 giây, EV+1,3)/ ISO 100
1/10 giây

EOS 5D Mark III/ EF24-105mm f/4L IS USM/ FL: 105mm/ Shutter-priority AE (f/8, 1/160 giây, EV+1,3)/ ISO 100
1/160 giây

EOS 5D Mark III/ EF24-105mm f/4L IS USM/ FL: 105mm/ Shutter-priority AE (f/4, 1/2500 giây, EV+1,3)/ ISO 400
1/2500 giây

Tùy vào chuyển động của đối tượng, điều chỉnh tốc độ cửa trập cho phép bạn kiểm soát cách chụp chuyển động của đối tượng – cho dù bạn sử dụng tốc độ cửa trập cao hơn để đóng băng hành động của đối tượng hay chọn cách chụp lại chuyển động của đối tượng bằng cách sử dụng tốc độ cửa trập thấp hơn.

Khái niệm 1: Nhòe chuyển động và rung máy

Có hai dạng nhòe, 'nhòe chuyển động' và 'rung máy', do các nguyên nhân khác nhau. Nhòe chuyển động có thể xuất hiện khi chuyển động của đối tượng nhanh hơn tốc độ cửa trập. Hậu cảnh không di chuyển, và do đó chỉ có đối tượng bị nhòe. Rung máy xuất hiện khi tay cầm máy rung khi nhả cửa trập, dẫn đến toàn bộ ảnh bị nhòe. Trong cả hai trường hợp, có thể tránh nhòe bằng cách tăng tốc độ cửa trập.

EOS 5D Mark III/ EF24-105mm f/4L IS USM/ FL: 105mm/ Aperture-priority AE (f/22, 1/2 giây, EV+0,7)/ ISO 100
Nhòe chuyển động: Chỉ có đối tượng ở giữa bị nhòe.

EOS 5D Mark III/ EF24-105mm f/4L IS USM/ FL: 105mm/ Aperture AE (f/11, 1/6 giây, EV+1,0)/ ISO 100
Rung máy: Toàn bộ ảnh bị nhòe.

Khái niệm 2: Mối quan hệ giữa tốc độ cửa trập và số stop

Ví dụ, khi chúng ta tăng tốc độ cửa trập từ 1/30 giây lên 1/60 giây, điều này làm giảm nửa thời gian mở cửa trập và chúng ta gọi nó là "tăng 1 stop tốc độ cửa trập". Ngược lại, khi chúng ta giảm tốc độ cửa trập từ 1/60 xuống 1/30 giây, chúng ta tăng gấp đôi thời gian mở cửa trập và do đó "giảm 1 stop tốc độ cửa trập".

Nói chung, tốc độ cửa trập của máy ảnh DSLR có thể được điều chỉnh theo các khoảng 1/2 và 1/3 stop ngoài khoảng 1 stop. Ví dụ, dùng 1/2 stop, 1 stop có thể được chia thành hai khoảng tốc độ cửa trập 1/30 giây, 1/45 giây và 1/60 giây, với một tốc độ nữa ở giữa. Lượng ánh sáng đi vào máy ảnh có thể được tinh chỉnh thêm bằng cách sử dụng những khoảng nhỏ hơn như nửa stop (1/2 stop).

Thông tin hữu ích: Phạm vi tốc độ cửa trập khác nhau tùy máy ảnh

Mỗi mẫu máy ảnh có giới hạn tốc độ cửa trập trên và dưới cài đặt sẵn, và bạn có thể thoải mái điều chỉnh tốc độ cửa trập trong phạm vi các giá trị đó. Với một chiếc máy ảnh có tốc độ cửa trập với giới hạn trên cao đến 1/8000 giây, bạn sẽ không chỉ có thể đóng băng chuyển động của các đối tượng chuyển động nhanh trong ảnh, mà bạn còn sẽ có thể mở khẩu (có nghĩa là giảm số f) ngay cả ở các thiết lập sáng, và tính năng này có thể được sử dụng để mang lại lợi thế cho bạn khi chụp ảnh có bokeh. Ngoài ra, ở thiết lập tự động phơi sáng, nhiều máy ảnh có giới hạn tốc độ cửa trập dưới chạm đến 30 giây. Nếu bạn muốn giảm tốc độ cửa trập hơn nữa, hãy sử dụng chức năng “BULB”.